Reparativna i regenerativna medicina je nova naučna oblast medicinskih nauka. Primena ove oblasti u medicini sporta sa motornim veštinama zauzima sve veći deo, naročito kod sportskih povreda, lečenje matičnim ćelijama, hiperbaričnoj medicini. Zato će studenti koji izaberu ovaj izborni predmet, bolje upoznati novine iz oblasti savremenih metoda regeneracije i reparacije tkiva kod zdravih, sportista i bolesti i stanja kod kojih su funkcionalne i/ili motorne sposobnosti narušene.

Fizička aktivnost je važan stimulus organizma i zbog toga istraživanja adaptivnih mehanizama predstavljaju bazična istraživanja u ovoj oblasti. Adaptivni odgovor organizma na fizičku aktivnost zavisi od više faktora: pola, rase, uzrasta (deca, stari…), utreniranosti (sportisti i nesportisti), stanja organizma (trudnoća), bolesti (prisustvo ili odsustvo). Zbog ovako kompleksnog istraživačkog problema, istraživanja adaptivnih mehanizama odgovora na fizičku aktivnost, zahtevaju integrativni pristup. Zato je cilj ovog predmeta da sagleda adaptivne mehanizme iz svih uglova i objasni studentima osnovne i potencijalne mehanizme odgovora organizma na fizičku aktivnost. Studenti će tako biti osposobljeni za samostalno uočavanje naučnih problema u ovoj oblasti i njihovo rešavanje.

Sadržaj predmeta: Akutni odgovor i adaptacija organskih sistema na povremenu ili kontinuiranu fizičku aktivnost kod zdravih, sportista i bolesti i stanja koja narušavaju fizičku aktivnost. Adaptaciji kardiovaskularnog sistema, Adaptacija mišićno skeletnog sistema, Adaptacija respiratornog sistema, Adaptacija humoralnog sistema, Adaptacija imunskog sistema, Energetski izvori za mišićnu kontrakciju, Ishrana i suplementacija. Specifičnosti odgovora organskih sistema na povremenu ili kontinuiranu fizičku aktivnost u odnosu na pol (muški, ženski), u različitim životnim dobima (deca, stari) i fiziološkim stanjima (trudnoća, laktacija).

Rukovodilac: Prof. D. Nešić, Prof. D. Matanović

Nastavnici:  Prof.dr Sanja Mazić, Prof. dr Dejan Nešić, Prof. dr Dragana Matanović,  Prof.dr Aleksandra Isaković, Prof. dr Predrag Brkić, Prof. dr Dušan Mitrović, Prof dr Ljiljana Šćepanović, Prof dr Aleksandra Rašić Marković, Doc. dr Dragan Hrnčić, Doc.dr Igor Pantić,  Prof. dr Marina Đelić, Prof. dr Oliver Stojković, Prof.dr Branko Jakovljević, Prof dr Milica Dekleva, Prof.dr Ljubica Konstantinović.

Tema predavanja:

1. Definicija i tipovi fizičke aktivnosti. Akutni odgovor i adaptacija na različite tipove fizičke aktivnosti, 2p
2. Metabolički sistem i fizička aktivnost – istraživanje mehanizama akutnog odgovora i adaptacije ,2p
3. Nervni sistem i fizička aktivnost – istraživanje mehanizama akutnog odgovora i adaptacije,2p
4. Mišićno skeletni sistem i fizička aktivnost – istraživanje mehanizama akutnog odgovora i adaptacije, 2p
5. Kardiovaskularni sistem i fizička aktivnost – istraživanje mehanizama akutnog odgovora i adaptacije, 2p
6. Respiracijski sistem i fizička aktivnost – istraživanje mehanizama akutnog odgovora i adaptacije, 2p
7. Gastrointerstinalni sistem i fizička aktivnost – istraživanje mehanizama akutnog odgovora i adaptacije, 2p
8. Urinarni sistem i fizička aktivnost – istraživanje mehanizama akutnog odgovora i adaptacije, 2p
9. Hematopoezni sistem i fizička aktivnost – istraživanje mehanizama akutnog odgovora i adaptacije, 2p
10. Humoralni sistem i fizička aktivnost – istraživanje mehanizama akutnog odgovora i adaptacije, 2p
11. Imunski sistem i fizička aktivnost – istraživanje mehanizama akutnog odgovora i adaptacije, 2p
12. Mehanizmi uticaja kratkotrajne i redovne fizičke aktivnosti na mentalno zdravlje, 2p
13. Primenjena istraživanja genskih predispozicija i adaptacija na fizičku aktivnost, 2p
14. Specifičnosti odgovora organskih sistema na fizičku aktivnost u odnosu na pol, 2p
15. Specifičnosti odgovora organskih sistema na fizičku aktivnost u različitim životnim dobima, 2p
16. Specifičnosti odgovora organskih sistema na fizičku aktivnost u trudnoći i tokom laktacije, 2p
17. Mahanizmi dejstva ergogenih sredstva na fizičku sposobnost, 2p
18. Mehanizmi akutnog odgovora i adaptacija organskih sistema na fizičku aktivnost kod hroničnih nezaraznih oboljenja, 2p
19. Mehanizmi akutnog odgovora i adaptacija organskih sistema na fizičku aktivnost kod bolesti i stanja koja narušavaju funkcionalnu sposobnost i motoričke sposobnosti, 2p
20. Adaptacija organskih sistema na povremenu ili redovnu fizičku aktivnost kod sportista, 2p
21. Mehanizmi akutnog odgovora i adaptacija organskih sistema na povremenu ili redovnu fizičku aktivnost u izmenjenim ambijentalnim uslovima – hipobarija, 2p
22. Mehanizmi akutnog odgovora i adaptacija organskih sistema na povremenu ili redovnu fizičku aktivnost u izmenjenim ambijentalnim uslovima – hiperbarija, 2p
23. Ispitivanje modaliteta održavanja telesne mase kod sportova koji se takmiče u težinskim kategorijama, 2p
24. Biohemijski aspekti zamora i sindroma prenaprezanja, 2p

U okviru naučno-istraživačog polja medicine sporta sa motornim veštinama, važan deo zauzimaju funkcionala testiranja i ispitivanje motornih sposobnosti. Naročito su važna sa aspekta naučno-istraživačkog rada, gde na osnovu određenih parametara funkcionalnih i motornih sposobnosti mogu da se objasne mnogi događaji u vezi sa odgovorom organizma na fizičku aktivnost. Zato je važno da studenti doktorskih studija, ovog modula budu upoznati sa mogućnostima funkcionalnih testiranja i ispitivanja motornih sposobnosti. Ova znanja bi studenti mogli da primene u svom daljem naučno-istraživačkom radu.

Sadržaj predmeta: Metode procene antropometrijskih parametara. Metode procene nutritivnog i hormonskog statusa. Ispitivanje bioenergetskog metabolizma, ispitivanje parametara anaerobnog i aerobnog metabolizma. Ispitivanje genetskog statusa. Ispitivanje imunskog statusa. Ispitivanje funkcije kardiorespiratornog sistema. Ispitivanje funkcije mišićno skeletnog sistema. Principi selekcije parametara i testova mišićno skeletne funkcije. Kliničke i kinematičke metode procene motorne sposobnosti. Značaj savremenih neurofizioloških i metoda vizuelizacije u ispitivanju motornih sposobnosti. Psihosocijalna procena u ispitivanju funkcionalnih i motornih sposobnosti. Doping kontrola.

Rukovodilac: Prof. Dr Sanja Mazić, Prof.dr Milica Dekleva

Nastavnici: Prof. Dr Sanja Mazić, Prof.dr Milica Dekleva, Prof. dr Dragana Matanović, Prof. dr Ljubica Konstantinović, Prof.dr Vladimir Ilić, Prof. dr Aleksandra Isaković, Prof. dr Aleksandra Rašić Marković, Prof. dr Miloš Makismović, Prof. dr Dejan Nešić, Doc.dr Vera Zdravković, Prof.dr Brana Milneković, Prof dr Mirajan Šumarac, Prof. dr Vladimir Trajković, Prof. dr Branislav Milovanović, Doc.dr Aleksandra Vidaković, Prof. Nikola Toplica Stojanović, Prof.dr Dejan Popović, Prof dr Milica Lazović, Prof. dr Đorđije Šaranović, Prof.dr Oliver Stojković, Doc.dr Olivera Vuković, Prof.dr Dragan Radovanović

Tema predavanja:

1. Komponente funkcionalne sposobnosti, 2p
2. Periferni i centralni mehanizmi motorne sposobnosti. Uticaj bola na motoričke sposobnosti, 2p
3. Metode procene stepena fizičke aktivnosti, 2p
4. Parametri energetskog metabolizma – istraživačke i kliničke metode procene, 2p
5. Biohemijske analize krvi i urina – istraživačke i kliničke metode procene kod fizički aktivnih osoba, 2p
6. Vodeno-elektrolitski status – istraživačke i kliničke metode procene kod fizički aktivnih osoba, 2p
7. Istraživačke i kliničke metode procene nutritivnog statusa fizički aktivnih osoba, 2p
8. Telesna kompozicija – istraživačke i kliničke metode procene kod fizički aktivnih i osoba, 2p
9. Istraživačke i kliničke metode procene biološke i hronološke starosti, 2p
10. Ergometrija u proceni kardiorespiratornog sistema kod fizički aktivnih osoba, 2p
11. Ergospirometrija u proceni kardiorespiratornog sistema kod fizički aktivnih osoba, 2p
12. Istraživačke i kliničke metode procene funkcije respiracijskog sistema fizički aktivnih osoba, 2p
13. Hormonski status fizički aktivnih osoba – istraživačke i kliničke metode procene, 2p
14. Imunski status fizički aktivnih osoba – istraživačke i kliničke metode procene, 2p
15. Funkcija autonomnog nervnog sistema fizički aktivnih osoba – istraživačke i kliničke metode procene, 2p
16. ICF – Internacionalna klasifikacija funkcionisanja onesposobljenosti i zdravlja, 2p
17. Kriterijumi za paraolimpijsku kategorizaciju – Klasifikacija MOK, Međunarodnog Olimpijskog Komiteta, 2p
18. Principi selekcije parametara i testova motorne sposobnosti. Procena poremećaja hoda i balansa, 2p
19. Kinematičke metode procene motorne sposobnosti, 2p
20. Klinička funkcionalna procena lokomotornog aparata, 2p
21. Značaj savremenih neurofizioloških i metoda vizuelizacije u ispitivanju motornih sposobnosti, 2p
22. Metode vizuelizacije u proceni lokomotornog aparata, 2p
23. Metode procene genetskih faktora koji utiču na elemente funkcionalne sposobnosti, 2p
24. Istraživačke i kliničke metode psihološke procene fizički aktivnih osoba i sportista, 2p
25. Etički i medikolegalni aspekti primene ergogenih sredstava u sportu.
26. Specifičnosti farmakoterapije kod sportista, 2p

Jedan veliki deo istraživanja u medicini sporta sa motornim veštinama zauzima pristup “vežbanje je lek” (ili eng., exercise is medicine). Koliko fizička aktivnost ima pozitivan ili negativan efekat na zdravlje pacijenata, kao i činjenicu da li moduliše odgovor standardne terapije oboljenja, predmet je mnogobrojnih stručnih i naučnih debata. Zato je važno da se celo ovo polje istraživanja, približi studentima doktorskih studija kako bi oni dobili nova znanja o tome kako fizička aktivnost utiče na određene kliničke sindrome i stanja u oblasti medicine sporta.

Sadržaj predmeta: Upoznavanje sa dijagnostičkim principima i terapijskim intervencijama kod kliničkih sindroma i stanja u oblasti sporta i fizičke aktivnosti. Povrede u sportu, mehanizmi i specifičnosti vezane za pojedine sportske discipline. Akutne i hronične bolesti sportista Poremećaji svesti kod sportista. Iznenadna srčana smrt. Sindrom zamora u sportista. Značaj fizičke aktivnosti u očuvanju zdravlja i kontroli faktora rizika za hronične nezarazne bolesti). Bolesti i povrede koje narušavaju fizičku aktivnost. Značaj fizičke aktivnosti u hroničnim nezaraznim bolestima (kardiovaskularne, šećerna bolest). Specifičnosti sportske i fizičke aktivnosti u onesposobljenih osoba.

Rukovodilac: Prof. dr Ljubica Konstantinović, Prof. dr Dragan Radovanović

Nastavnici: Prof.dr Ljubica Konstantinović, Prof.dr Dragan Radovanović, Prof.dr Sanja Mazić, Doc.dr Dragana Ćirović, Prof.dr Ivana Petronić Markjović, Prof. dr Dejan Nešić, Prof.dr Mirjana Šumarac, Prof.dr Aleksandra Jotić, Prof.dr Milica Lazović, Prof.dr Dragana Matanović, doc.dr Nataša Mujović, Doc.dr Emilija Dubljanin Raspopović, Prof. dr Nađa Marić, Prof.dr Aleksandra Aranđelović, Prof. dr Danica Grujičić. Doc. dr Vladimir Žugić, Prof. dr Marina Đurović Nikolić, Doc.dr Mirko Grajić, Prof. dr Milisav Ćutović, Prof. Dejan Popović

Teme predavanja:

1. Primenjena istraživanja fizičke aktivnosti u prevenciji i terapiji hroničnih nezaraznih bolesti, 2p
2. Savremena istraživanja u oblasti kineziologije, 2p
3. Sportske aktivnosti u rehabilitaciji odraslih i dece,2p
4. Primenjena istraživanja programa vežbanja koji doprinose pravilnom rastu i razvoju dece,2p
5. Istraživanja specifičnosti vežbanja kod starih osoba, 2p
6. Istraživanja fizičke aktivnosti u prevenciji i terapiji metaboličkih oboljenja, 2p
7. Istraživanja fizičke aktivnosti u prevenciji i terapiji obolelih od dijabetesa, 2p
8. Istraživanja fizičke aktivnosti u prevenciji i terapiji obolelih od kardiovaskularnih bolesti, 2p
9. Istraživanja fizičke aktivnosti u prevenciji i terapiji obolelih od hipertenzije , 2p
10. Istraživanja fizičke aktivnosti u prevenciji i terapiji obolelih od respiratornih bolesti, 2p
11. Istraživanja fizičke aktivnosti u prevenciji i terapiji mentalnih oboljenja, 2p
12. Istraživanja fizičke aktivnosti u prevenciji i terapiji obolelih od osteoporoze, 2p
13. Istraživanja fizičke aktivnosti u prevenciji i terapiji obolelih od malignih bolesti, 2p
14. Istraživanja fizičke aktivnosti u prevenciji i terapiji obolelih od neuroloških oboljenja,2p
15. Primenjena istraživanja fizičke aktivnosti u terapiji osoba sa motornom i kognitivnom onesposobljenošću, 2p
16. Specifičnosti sportske i fizičke aktivnosti kod funkcionalno onesposobljenih osoba, 2p
17. Ispitivanje uloge fizičkog napora na najučestalije akutne i hronične bolesti kod sportista,2p
18. Istraživanja mehanizama nastanka iznenadne srčane smrti u sportu, 2p
19. Istraživanja mehanizama nastanka poremećaja svesti kod sportista, 2p
20. Istraživanja oboljenja disajnih puteva izazvanih naporom, 2p
21. Istraživanja mahanizma nastanka ženske sportske trijade i poremećaja reproduktivnog sistema kod sportistkinja, 2p
22. Klinička istraživanja uzroka i terapije sindroma zamora i prenaprezanja kod sportista, 2p
23. Istraživanje faktora razika za nastanak povreda u sportu, mehanizmi i specifičnosti vezane za pojedine sportske discipline, 2p
24. Istraživanje savremenih terapijskih pristupa u rehabilitaciji sportskih povreda, 2p
25. Bazična i klinička istraživanja uticaja balneofaktora na funkcionalnu sposobnost, 2p
26. Istraživanja bioregenerativnih metoda u terapiji oboljenja i povreda lokomotornog aparata, 2p
27. Nove tehnologije u modulaciji motorne onesposobljenosti, 2p

Biofizičke i anatomske osnovi ljudskih pokreta predstavljaju posebnu oblast istraživanja. Specifičnosti ovog polja su primena fizičkih zakona, matematičkih jednačina, osnova mehanike i anatomije u objašnjenju parametra pokreta mišićno-skeletnog sistema ali i kardiovaskularnog i drugih sistema tokom fizičke aktivnosti. Očekuje se da studenti koji izaberu ovaj izborni predmet, budu osposobljeni za dizajniranje i izvođenje različitih tipova savremenih bazičnih i kliničkih istraživanja biofizičkih i anatomskih osnova pokreta kod zdravih, sportista i kod bolesti i stanja kod kojih su funkcionalne i/ili motorne sposobnosti narušene.

Sadržaj predmeta: Osnovi mehanike (vektor, brzina, ubrzanje, centar mase, sila, moment sile). Poluga. Sistem poluga. Osnovi rotacionog kretanja (ugaona brzina, ugaono ubrzanje, frekvencija). Dinamika protoka fluida. Kretanje u fluidu. Rad i snaga. Biomehanička analiza. Morfologija i funkcija zglobova gornjeg ekstremiteta (grudnoključni i natplećnoključni zglob, zglob ramena, lakta i ručja), kao i dejstvo pojedinih mišića na njih. Morfologija i funkcija zglobova donjeg ekstremiteta (zglob kuka, kolena, donji i gornji skočni zglob i poprečni zglob nožja), kao i dejstvo pojedinih mišića na njih. Patološki procesi koji dovode do delimične ili nepotpune pokretljivosti zglobova gornjeg i donjeg ekstremiteta. Korelacija radiografskog nalaza sa kliničkom slikom kod pacijenata sa ograničenim pokretima u zglobu.

Pokreti tokom fizičke aktivnosti su omogućeni zahvaljujući udruženosti viših nervnih funkcija motorne kore ali i motornog učenja. Ovo je jedno novo polje istraživanja, nedovoljno ispitivano, i otvoreno za mnogobrojna istraživanja kako na životinjama, tako i na humanoj populaciji ali i uključivanje novih informacionih tehnologija. Zato će studenti koji izaberu ovaj izborni predmet, biti upoznati sa teoretskim i analitičkim sredstvima neophodnim za istraživanje procesa i mehanizama koji se nalaze u osnovi izvođenja pokreta, motorne kontrole i motornog učenja, kao i sa metodama istraživačkog rada u oblasti motorne kontrole i motornog učenja kod zdravih, sportista i bolesti i stanja kod kojih su funkcionalne i/ili motorne sposobnosti narušene.
Sadržaj predmeta: Fiziologija izvođenja pokreta, motorne kontrole i motornog učenja. Strukturalna i integrativna organizacija motornog sistema. Osnovne karakteristike motornog učenja. Faze motornog učenja. Vrste motornog učenja. Plasticitet senzomotornog sistema i značaj u motornom učenju. Kritični faktori motornog učenja. Instrumenti za istraživanje motorne kontrole u humanoj populaciji (registrovanje pokreta, analiza biomehaničkih signala. Metode transkranijalne magnetne stimulacije, posturografije, elektromioneurografije, funkcionalne magnetne rezonance, analize hoda u istraživanju propriocepcije, izvođenja pokreta i motornog učenja. Specifičnosti dizajna istraživačkih studija u motornoj kontroli i motornom učenju.

Upravo iz činjenice da motorne sposobnosti zavise od raznih faktora (uzrasta, pola, utreniranosti, itd….), i da fizička aktivnost moduliše motorne sposobnosti, važno je istražiti da li primena novih tehnologija pomaže u modulaciji ovog odgovora. Zato će studenti koji izaberu ovaj izborni predmet, biti upoznati sa aktuelnim fundamentalnim i primenjenim istraživanjima u oblasti modulacije motornih sposobnosti posebno u primeni novih tehnologija u sportskoj medicini i fizičkoj aktivnosti.

Sadržaj predmeta: Fiziološke osnove različitih načina modulacije motornih sposobnosti tokom sticanja i razvoja motornih veština kao i kod stanja narušenih motornih sposobnosti i fizičke aktivnosti usled povreda ili bolesti. Faze razvoja motornih veština. Faktori koji utiču na uspešnost modulacije u složenom bio-psihosocijalnom modelu zdravlja i bolesti. Specifičnost modulacije motornih sposobnosti kod vrhunskih sportista. Senzomotorni trening. Kineziterapijske tehnike modulacije. Tehnike facilitacije u inicijalnim i kasnim fazama modulacije motornih sposbnosti. Mogućnosti savremenih tehnologija iz oblasti biomedicinskog inžinjeringa i neinvazivne kortikalne stimulacije u modulaciji motornih sposobnosti: transkranijalna magnetna stimulacija, mehatronika i robotika. Značaj savremenih tehnologija u proceni motornih sposobnosti. Specifičnosti dizajna istraživačkih studija u oblasti modulacije motornih sposobnosti i novih tehnologija.

Funkcionalna sposobnost organizma zavisi od više faktora: pola, rase, uzrasta (deca, stari…), utreniranosti (sportisti i nesportisti), bolesti (prisustvo ili odsustvo). Zbog ovako kompleksnih faktora funkcionalne sposobnosti i fizičke aktivnosti, istraživanja u ovoj oblasti imaju sve veći prostor u stručnoj i naučnoj javnosti. Zato će studenti koji izaberu ovaj izborni predmet, biti upoznati sa primenom savremenih metoda ispitivanja faktora koji utiču na funkcionalne sposobnosti kod zdravih, sportista i bolesti i stanja kod kojih su funkcionalne i/ili motorne sposobnosti narušene.

Sadržaj predmeta: Tipovi fizičke aktivnosti. Posebnosti sportske aktivnosti. Determinante fizičke forme. Antropometrijske osobine i telesna konstitucija. Mišićna snaga i mišićna izdržljivost. Fleksibilnost. Funkcionalna sposobnost kardiovaskularnog sistema. Aerobna sposobnost i faktori koji utiču na aerobnu sposobnost. Faktori spoljašnje sredine, uticaj hematopoeznog, endokrinog, imunog, nervnog, respiratornog, kardiovaskularnog i mišićno skeletnog sistema. Funkcionalna sposobnost kod zdravih, sportista i kod bolesti i stanja kod kojih su funkcionalne i/ili motorne sposobnosti narušene.

Dobro je poznato u stručnoj i naučnoj javnosti da, adaptivni mehanizmi organizma na kontinuiranu fizičku aktivnost zavise i od vrste sporta. Sve veća pažnja u naučnoj javnosti se poklanja ispitivanjima mehanizama koji su specifični za određenu vrstu sporta, odnosno tip fizičke kativnosti, kao i prednosti i mane određene vrste fizičke aktivnosti. Zato će studenti koji izaberu ovaj izborni predmet, biti osposobljeni za sagledavanje ogromnog varijeteta sportova i sportskih disciplina, kao i da će moći da postave istraživačke ciljeve iz kojih će, adekvatnim naučno-istraživačkim postupcima, doneti zaključke koji se mogu primeniti za dizajniranje adekvatnih programa aktivnosti u cilju optimalne pripreme organizma za postizanje vrhunskih rezultata.

Sadržaj predmeta: Podela sportskih disciplina. Osnovne karakteristike pojedinih sportskih disciplina. Specifičnosti fizioloških mehanizama u adaptaciji organizma na sportske aktrivnosti. Specifičnosti adaptacije na različitu učestalost, intenzitet, trajanja i tip fizičke aktivnosti. Fiziologija mišićnog pokreta. Motorna kontrola pokreta. Bioenergetika mišićnog rada kod sportskih aktivnosti. Specifičnosti prilagođavanja organskih sistema na aerobne i anaerobne fizičke aktivnosti. Faze motornog treninga. Faktori motornog treninga. Značaj posebnih uslova u kojima se odvija sportska aktivnost (ambijentalni, zaštitna oprema, sistem treninga i takmičenja).

Bolesti endokrinog sistema, kao što su gojaznost i metabolički sindrom, šećerna bolest, i dr., dobijaju pandemijski karakter. Fizička aktivnost je mera prevencije ali i terapije, koja nije dala zadovoljavajuće rezultate, i iz ovog razloga su nova istraživanja u ovoj oblasti neophodna. Zato će studenti koji izaberu ovaj izborni predmet, biti osposobljeni za dizajniranje i izvođenje različitih tipova savremenih bazičnih i kliničkih istraživanja mehanizama odgovora endokrinog sistema na akutnu i hroničnu fizičku aktivnost, potencijalnu primenu fizičke aktivnosti u terapijskim intervencijama poremećaja endokrinog odgovora kod zdravih, sportista i kod bolesti i stanja kod kojih je fizička aktivnost narušena.

Sadržaj predmeta: Fiziološke osnove odgovora endokrinog sistema tokom akutne fizičke aktivnosti. Molekularna osnova adaptivnih promena endokrinog sistema. Razvoj i oblikovanje endokrinog odgovora na kontinuiranu i intenzivnu fizičku aktivnost. Biohemijske osnove metaboličkog odgovora na fizičku aktivnost. Uloga hormona rasta u adaptivnim promenama. Adaptacija stres osovine na fizičku aktivnost. Uloga hormona masnog tkiva pre, tokom i nakon fizičke aktivnosti. Uloga oreksigenih neuropeptida pre, tokom i nakon fizičke aktivnosti. Endokrine promene kod ženske sportske trijade. Hormonski disbalans i potencijalna primena fizičke aktivnosti u terapijskim intervencijama. Savremene metode ispitivanja odgovora endokrinog sistema na fizičku aktivnost.

Aktivni mišići tokom fizičke aktivnosti su izvor mnogobrojnih inflamatornih i antiinflamatornih agenasa, na koje imunski sistem mora da odgovori. Zato su ispitivanja u ovoj oblasti u ekspanziji. Izborom ovog izbornog predmeta, studenti će biti osposobljeni za bolje razumevanje i usvajanje znanja o mehanizmima odgovora imunskog sistema na akutnu i hroničnu fizičku aktivnost, kao i sticanje znanja iz oblasti imunskih procesa koji se odvijaju tokom akutne fizičke aktivnosti, adaptivnog odgovora imunskog sistema na kontinuiranu fizičku aktivnost i mogućnost primene ovih saznanja u kliničkoj praksi.

Sadržaj predmeta: Građa i funkcija imunskog sistema. Osnovni principi nespecifične imuunosti. Osnovni principi specifične imunosti, Citokini i adhezivni molekuli-uloga u efektorskim funkcijama i cirkulaciji ćelija imunskog sistema. Efektorski mehanizmi imunskog odgovora. Imunski sistem i akutna fizička aktivnost. Uticaj vrste treninga na odgovor imunskog sistema. Adaptivne promene imunskog sitema na kontinuiranu i intenzivnu fizičku aktivnost. Laboratorijske tehnike molekularne i ćelijske biologije i njihova primena. Specifičnosti dizajna istraživačkih studija u oblasti prilagođavanja imunskog sistema na fizičku aktivnost.

Napredovanjem medicinskih nauka, životni vek čoveka je produžen i sve je veća populacija starih osoba. Kvalitet života starih osoba zavisi od njihove sposobnosti da samostalno obavljaju osnovne životne potrebe. Fizička kativnost ovde zauzima važno mesto. Zato će studenti koji izaberu ovaj izborni predmet, biti osposobljeni za bolje razumevanje aktuelnih fundamentalnih i primenjenih istraživanja u oblasti fizičke aktivnosti u gerijatrijskoj populaciji.

Sadržaj predmeta: Upoznavanje sa fiziološkim osnovama starenja. Promene na mišićno-skeletnom sistemu, kardio-respiratornom i neuroendokrinom sistemu. Psihosocijalne promene u gerijatrijskoj populaciji. Funkcionalnost starijih i faktori koji su od značajnog uticaja u biopsihosocijalnom modelu zdravlja i bolesti. Fizička aktivnost kod starijih i mehanizmi adaptacije. Metode procene funkcionalnosti i fizičke aktivnosti u gerijatrijskoj populaciji. Optimalizacija individualizacija i bezbednost fizičke aktivnosti kod starije populacije. Fizička aktivnost i fizičko zdravlje. Fizička aktivnost i kvalitet života u starijih. Fizička aktivnost u akutnim i hroničnim bolestima u gerijatrijskoj populaciji.

Reparativna i regenerativna medicina je nova naučna oblast medicinskih nauka. Primena ove oblasti u medicini sporta sa motornim veštinama zauzima sve veći deo, naročito kod sportskih povreda, lečenje matičnim ćelijama, hiperbaričnoj medicini. Zato će studenti koji izaberu ovaj izborni predmet, bolje upoznati novine iz oblasti savremenih metoda regeneracije i reparacije tkiva kod zdravih, sportista i bolesti i stanja kod kojih su funkcionalne i/ili motorne sposobnosti narušene.

Sadržaj predmeta: Poreklo i biologiji matičnih ćelija različitih tkiva. Načini prikuljanja matičnih ćelija, kultivacija in vitro. Ciljana ekspanzija matičnih ćelija. Mogućnosti dobijanja “sintetskih” tkiva u laboratorijskim uslovima, studije sa takvim tkivima i ćelijama u procesima regeneracije i reparacije. Novi pravci za terapije matičnim ćelijama u skladu sa napretkom nauke o mogućnostima ekspanzije matičnih ćelija. Hiperbarična oksigenacija i njena primena kod zdravih, sportista i bolesti i stanja kod kojih su funkcionalne i/ili motorne sposobnosti narušene. Metode fizikalne medicine u reparaciji i regeneraciji tkiva kod zdravih, sportista i bolesti i stanja kod kojih su funkcionalne i/ili motorne sposobnosti narušene. Terapija budućnosti sportskih povreda – “sintetska” biološkog tkiva za sanaciju oštećenja nastalih usled sportskih povreda. Primena različitih odobrenih tkivnih proizvoda kao suplementarna terapija.

Genetski aspekti fizičke aktivnosti se danas koriste da objasne razlike u adaptivnom odgovoru osoba koje su fizički aktivne. Uloga gena je predmet istraživanja još od početka napretka medicine sporta sa motornim veštinama, međutim otkrićem genetskih polimorfizama omogućeno je da se ova istraživanja razvijaju. Zato će studenti koji izaberu ovaj izborni predmet, bolje upoznati novine iz oblasti savremenih metoda ispitivanja genetskih i molekulskih osnova fizioloških procesa u fizičkoj aktivnosti i sportu i mogućnosti njihove modulacije.

Sadržaj predmeta: Razumevanje genetičke osnove kompleksnih osobina: klasično genetički (kvantitativno genetičke studije u porodicama i populacijama, selekcione studije na animalnim modelima) i molekularno genetički aspekti (genetičke osnove varijabilnosti u metabolizmu masti, šećera i proteina, uloga mitohondrijskih gena, studije gena-kandidata i asocijacije genskih markera duž genoma). Genomski i transkriptomski prediktori trenažnih sposobnosti sportista. Molekularni mehanizmi remodelovanja proteoma skeletnih mišića pod uticajem fizičke aktivnosti. Epigenetička kontrola sportskih performansi: uloga miRNK i modifikacije strukture hromatina. Genska predispozicija za vrhunske rezultate u sportu – pregled najčešćih genskih polimorfizama kod sportista. Genski doping u sportu – potencijalni geni i ciljevi. Interindividualne varijacije u odgovoru organizma na fizičku aktivnost: genetika u potrazi za individualizacijom. Genski profil vrhunskih sportista. Naučna perspektiva identifikacije sportskih talenata: etičke i društvene implikacije.

Poznato je da fizička aktivnost doprinosi mentalnom zdravlju, ali i da je motivacija važan deo istraživanja u oblasti medicine sporta sa motornim veštinama. Takođe, sve veći broj studija ukazuje na značaj fizičke aktivnosti kod poremećaja mentalnog zdravlja. Zato će studenti koji izaberu ovaj izborni predmet, biti osposobljni za primenu savremenih metoda ispitivanja povezanosti fizičke aktivnosti i duševnog zdravlja na bazi bioloških, psiholoških i socijalnih teorija kod zdravih osoba, sportista i bolesti i stanja kod kojih su funkcionalne i/ili motorne sposobnosti narušene. Takođe, upoznavanje sa metodama ispitivanja fizičke aktivnosti kao faktora rizika vs. protektivnog faktora u etiologiji najčešćih psihijatrijskih poremećaja i metoda psihološke podrške i tehnika konsultativnog rada koje imaju za cilj poboljšanje individualnih performansi u domenu sporta i rekreacije.

Sadržaj predmeta: Ličnost, razvoj i karakteristike. Mehanizmima odbrane. Motivacija i tehnike za poboljšavanje motivacije. Direktni efekat fizičke aktivnosti na mentalne funkcije, poboljšnje kognitivne funkcije. Fizička aktivnost koja pomaže kontroli u sferi emocija, kognicije, kontrole ponašanja. Fizička aktivnost koja se suprotstavlja pojavi depresivnosti, uticaj na kontrolu auto i heteroagresivnog ponašanja. Redovna fizička aktivnost u atenuacija efekata starenja u hipokampusu. Pasivizacija tj. tendencija ka fizičkoj neaktivnosti kao jedan od simptoma koji su tesno povezani sa pojavom i daljim napredovanjem poremećaja. Manjak fizičke aktivnosti kao jedan od ključnih faktora porasta incidence psihijatrijskih poremećaja. Agresivnost i sport. Sportsko samopouzdanje i samocenjenje. Psihološki testovi i psihološka podrška vrhunskih sportista. Istraživačke metode u oblasti sportske psihologije.

Nutricija i suplementacija su oblasti istraživanja koje doprinose boljim rezultatima učesnika u sportu. Naročito je ovo važno sa aspekta prevencije zamora i povreda u sportu. S druge strane doping je negativna strane ove priče, gde se vrhunski rezultat postiže nedozvoljenim sredstvima u ishrani. Zato će studenti koji izaberu ovaj izborni predmet, biti osposbljeni za primenu savremenih metoda ispitivanja nutritivnih faktora i suplemenata koji utiču na funkcionalne sposobnosti kod zdravih, sportista i bolesti i stanja kod kojih su funkcionalne i/ili motorne sposobnosti narušene.

Sadržaj predmeta: Savremena saznanja o elementima pravilne ishrane. Dnevne potrebe ugljenih hidrata, masti i belančevina kod zdravih, sportista i bolesti i stanja kod kojih su funkcionalne i/ili motorne sposobnosti narušene, u odnosu na uzrast i pol. Dnevne potrebe vode kod zdravih, sportista i bolesti i stanja kod kojih su funkcionalne i/ili motorne sposobnosti narušene, u odnosu na uzrast i pol. Dnevne potrebe vitamina i minerala kod zdravih, sportista i bolesti i stanja kod kojih su funkcionalne i/ili motorne sposobnosti narušene, u odnosu na uzrast i pol. Specifičnosti ishrane i suplementacije pre, tokom i nakon treninga. Specifičnosti ishrane i suplementacije kod sportova snage i izdržljivosti, onih koji se igraju na otvorenim igralištima i u sportskim dvoranama. Specifičnosti ishrane i suplementacije u sportovima sa ograničenjem telesne mase. Specifičnosti ishrane i suplementacije tokom putovanja. Anti doping kodeks, lista zabranjenih supstanci i posledice kršenja antidoping pravila. Genski doping. Istraživačke metode u oblasti sportske nutricije i suplementacije.